Mogelijk werken sommige onderdelen van onze website niet naar behoren. Voor een optimale beleving bekijkt u onze website het beste in Chrome of Firefox.
Vijftien jaar geleden begon de zoektocht in de pijnrevalidatie van Prof. Dr. K.M.G. (Karlein) Schreurs. Op 8 maart 2019 nam zij afscheid als hoogleraar van Universiteit Twente en als senior GZ-psycholoog van Roessingh, Centrum voor Revalidatie. Op deze dag vond het symposium ACTieve pijnrevalidatie en haar afscheidsrede plaats bij Universiteit Twente.
Pijnrevalidatie is zorg op het kruispunt van de somatische en de geestelijke gezondheidszorg. Wie veel last heeft van pijnklachten, zet alles op alles om daarvan af te komen. Maar als er geen afdoende medische behandelingen meer zijn, wordt dit streven juist het probleem waarin mensen vastlopen. Keer op keer raadpleegt men een andere arts en is er hoop die weer de bodem wordt ingeslagen. Ondertussen nemen beperkingen toe en bestaat het leven steeds meer uit pijn. Acceptance & Commitment Therapy (ACT) biedt een uitweg uit dit dilemma. In deze therapie gaat het om de waardevolle zaken in iemands leven met aanvaarding van onvermijdelijke pijn en vermoeidheidsklachten. Dan wordt doorgaans ook de pijn minder. Daarmee biedt ACT bij pijn een alternatief voor het langdurig gebruik van zware pijnmedicatie zoals opïoden. Gedragstherapeutische, cognitief-gedragsmatige interventies en ACT bij chronische pijn zijn de laatste decennia steeds beter beschreven en onderzocht.
Het symposium en de afscheidsrede van Karlein Schreurs geven inzicht in deze ontwikkelingen:
Pijnrevalidatie is een dynamisch veld. De laatste decennia is kennis over chronische pijn enorm toegenomen. We begrijpen steeds meer van de neurofysiologische en neuropsychologische achtergronden. Inzichten in onderhoudende psychologische factoren als aandacht, cognities, emoties en gedrag hebben geleid tot effectieve behandelmethoden. Professionals hebben samen met patiëntenverenigingen een zorgstandaard voor chronische pijn ontwikkeld waarin wordt beschreven hoe de zorg voor chronische pijnpatiënten idealiter moet worden ingevuld. Tegelijkertijd bieden technologie en ontwikkelingen in de psychologie nieuwe mogelijkheden. Met technologische innovaties kunnen zowel behandelingen worden geïntensiveerd als zelfmanagement van patiënten worden ondersteund.
De omschrijving van gezondheid als ‘het vermogen aan te passen aan veranderende omstandigheden’ biedt naast het streven naar klachtenreductie ruimte voor het bevorderen van veerkracht. Ontwikkelingen in de psychologie zoals Acceptance & Commitment Therapy (ACT) en positieve psychologie geven hiervoor handvatten. Het symposium is gericht op alle professionals betrokken bij behandeling en revalidatie van mensen met chronische pijn.
In het recent verschenen Handboek Pijnrevalidatie, zijn deze inzichten bij elkaar gebracht. Dit handboek is voor de eerste-, tweede- en derdelijns gezondheidszorg en staat onder redactie van prof. dr. J.A. Verbunt, drs. J.L. Swaan, Dr. H.R. Schiphorst Preuper en prof. dr. K.M.G. Schreurs.
Naast het onderzoek en nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van chronische pijn zal Karlein Schreurs in haar afscheidsrede ingaan op het belang van ACT in onderwijs en training van behandelaars. Interventies gericht op een waardevol leven horen in de gereed¬schapskist van iedere psycholoog. De noodzaak onvermijdelijk leed te aanvaarden, komt vroeg of laat op ieders pad.
Karlein Schreurs stond in 2004 aan de wieg van het pijnprogramma A(cceptance) C(ommitment) T(herapie) in Nederland. De Pijnrevalidatie van Roessingh heeft in dat jaar van het Ministerie van VWS erkenning gekregen als Innovatiecentrum Pijnrevalidatie, samen met de revalidatiecentra Adelante, Rijndam en UMCG/Beatrixoord. De doelen waren: innovaties in pijnrevalidatie realiseren en kennis over pijnrevalidatie verspreiden.
In een implemetnatiestudie werd materiaal en een training voor behandelaars ontwikkeld. Inmiddels is ACT geïmplementeerd in de meeste revalidatiecentra voor chronische pijn, in ziekenhuizen en in ZBC’s die chronische pijnbehandelingen aanbieden, zoals RoessinghMedinello. Meer dan 800 behandelaars zijn getraind in ACT. Na een pijnbehandeling gebaseerd op ACT is het fysiek en mentaal functioneren verbeterd en is de impact van pijn op het dagelijkse leven afgenomen. Hoewel pijnreductie niet de focus van de behandeling is, gebeurt dit doorgaans wel.
Karlein Schreurs deed onderzoek naar effectiviteit, werkingsmechanismes en implementatie van ACT bij chronische pijn en chronische vermoeidheid. Samen met collega’s van de vakgroep Psychologie, Gezondheid & Technologie van Universiteit Twente en van Roessingh, Research & Development ontwikkelde en onderzocht zij e-health applicaties voor ACT behandeling en nazorg bij chronische pijnpatiënten.